ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΧΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ

ΠΜΣ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΓΟΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ

Β ΕΞΑΜΗΝΟ

Σκοπός του Μαθήματος: Το μάθημα «Παράγωγα Αξιόγραφα» σκοπεύει να φέρει σε επαφή επιστήμονες νομικής κατάρτισης με τον εξαιρετικά σημαντικό θεσμό των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων. Ολοκληρώνοντας την παρακολούθηση του μαθήματος, ο φοιτητής θα γνωρίζει (α) τον τρόπο λειτουργίας των αγορών παραγώγων, (β) τα βασικότερα είδη παραγώγων, (γ) τη χρησιμότητα και τους κινδύνους που ενέχουν, (δ) το θεσμικό πλαίσιο όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, και (δ) τις σημερινές προκλήσεις.

Σχετικά με τα Παράγωγα Αξιόγραφα:

Ορισμός: Τα Παράγωγα Αξιόγραφα (ή απλά Παράγωγα) είναι αξιόγραφα των οποίων η τιμή εξαρτάται ή προκύπτει από την αξία ενός υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου.

Παράδειγμα: Προθεσμιακά Συμβόλαια à συμφωνία συναλλαγής στο μέλλον σε τιμή καθορισμένη μια προγενέστερη χρονική στιγμή.

Σημαντικότητα:  (α) Διάχυση και απορρόφηση κινδύνου από τις αγορές, (β) μεγάλο πλήθος υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων πάνω στα οποία μπορούν να οριστούν, (γ) διευκολύνουν τη διαχείριση κινδύνου, (δ) ο τρόπος αποτίμησής τους συνδέεται με ευρέως διαδεδομένες μεθόδους αποτίμησης επενδυτικών αποφάσεων.

Μέγεθος Αγοράς: Οι συνολικές αξίες των υποκείμενων τίτλων εκτιμώνται άνω του ενός τετρακις εκατομμυρίου δολαρίων (1000 τρις $)!

Προκλήσεις: Όταν το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν είναι επαρκές, μπορεί να υπάρξει σημαντικός ηθικός κίνδυνος. Η συστηματική ανάλυψη μεγάλων κινδύνων και η μυωπική συμπεριφορά μεγάλου αριθμού συναλλασσομένων μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία. Συγκεκριμένα, αντί η διάχυση των κινδύνων να έχει ως συνέπεια την απορρόφησή τους, τελικά μπορεί να προκαλέσει πολλαπλασιασμό των επιπτώσεων.

Πρόσφατο Παράδειγμα: Η πιστωτική κρίση του 2007 που οδήγησε στη χρεοκοπία πολλών ιδρυμάτων, όπως η Lehman Brothers.

Το μάθημα θα κινηθεί στο ακόλουθο πλαίσιο:

• ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι βασικοί τύποι αγορών και συμβολαίων
• ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
• ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΩΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
  1. Το ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων παραγώγων
  2. Η οργάνωση των συναλλαγών επί παραγώγων
• ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
  1. Παράγωγα και επενδυτικές υπηρεσίες
  2. Παράγωγα και ρυθμιζόμενες αγορές (regulated markets)
  3. Η εκκαθάριση των συναλλαγών – Κεντρικός αντισυμβαλλόμενος (central counterparty)
  4. Διακανονισμός και υπηρεσίες – Οι μέθοδοι κάλυψης του κινδύνου διακανονισμού
• Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης ΚΑΙ Προθεσμιακών Συμβολαίων (futures and forwards)
• ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΑΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ (HEDGING) ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΜΕ
• ΕΠΙΤΟΚΙΑ
• ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΣΜΕ ΚΑΙ ΠΣ
• ΕΠΙΤΟΚΙΑΚΑ ΣΜΕ
• Συμβάσεις Ανταλλαγής (swaps)
• ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ και η κρίση του 2007
• ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ (options)
  1. Περιγραφή/ τρόπος λειτουργίας των αγορών
  2. ΣΔΠ σε ΔΕΙΚΤΕΣ και ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ
  3. ΣΔΠ σε ΣΜΕ
  4. Εξωτικά ΣΔΠ
• ΑΘΕΤΗΣΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
  1. Προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης
  2. Κατασταλτικά μέτρα αντιμετώπισης
  3. Τα νέα μέτρα για την εξυγίανση και εκκαθάριση των κεντρικών αντισυμβαλλομένων
• ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΩΓΑ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΣΙΤΩΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ