Περιεχόμενο Μαθήματος
– Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ -International Financial Reporting Standards – IFRS) – εφαρμογή τους από τις επιχειρήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τις ενοποιημένες και ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις, για εισηγμένες σε χρηματιστήρια ή μη εισηγμένες επιχειρήσεις, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα.
– Χρηματοοικονομικά μέσα (financial instruments): εισαγωγή, σχετικά Πρότυπα και ορισμοί.
– Κατηγοριοποίηση (classification) χρηματοοικονομικών μέσων από τον εκδότη τους σε μέσα που ανήκουν στις υποχρεώσεις ή στα ίδια κεφάλαια με βάση το ΔΛΠ 32 (IAS 32 Financial Instruments: Presentation).
– Λογιστική αναγνώριση και επιμέτρηση μετά την αρχική αναγνώριση για χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις (financial assets and liabilities; debt, equity, derivative instruments; SPPI (solely payments for principal and interest) test) – ΔΠΧΑ 9 (IFRS 9 Financial Instruments, recognition and measurement).
– Βασικές διαφορές ΔΠΧΑ 9 από το προηγούμενο Πρότυπο σχετικό με χρηματοοικονομικά μέσα ΔΛΠ 39.
– Λογιστική καταχώριση και εγγραφές γεγονότων σχετικών με χρηματοοικονομικά μέσα (measurement at fair value through profit and loss/at fair value through other comprehensive income, measurement at amortised cost).
– Υπόδειγμα αναμενόμενων ζημιών (expected loss model), απομειώσεις (impairment losses) χρηματοοικονομικών μέσων.
– Ιεράρχηση υπολογισμού εύλογης αξίας (fair value hierarchy, level 1,2,3 fair values)
– Εισαγωγή στη λογιστική αντιστάθμισης κινδύνου (hedge accounting), σχετικές εγγραφές fair value hedge, cash flow hedge.
– Λογιστική για compound instruments, μετατρέψιμα ομόλογα (convertible bonds), διαχωρισμός τμήματος υποχρέωσης και τμήματος ιδίων κεφαλαίων για μετατρέψιμα μέσα (debt and equity component).
– Εισαγωγή στη λογιστική stock options και warrants που χορηγούνται στο προσωπικό (ΔΠΧΑ 2: Αμοιβές με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης – IFRS 2: Share-based payment).
– Γνωστοποιήσεις (disclosures) σχετικές με χρηματοοικονομικά μέσα (ΔΠΧΑ 7 Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις – IFRS 7 Financial Instruments: Disclosures).
– Λογιστική χρηματοοικονομικών μισθώσεων – ΔΠΧΑ 16 (IFRS 16: Leasing).

Σκοπός του μαθήματος είναι να καλύψει τις βασικές έννοιες της λογιστικής των χρηματοοικονομικών μέσων (financial instruments), που απαντώνται πιο συχνά στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των τραπεζών και γενικότερα των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Η εν λόγω ύλη αναπτύσσεται με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ – International Financial Reporting Standards – IFRS) και τα βασικά Πρότυπα που καλύπτονται είναι τα ΔΠΧΑ 9 (IFRS 9 Financial Instruments, recognition and measurement), ΔΛΠ 32 (IAS 32 Financial Instruments: Presentation) και ΔΠΧΑ 16 (IFRS16: Leasing).

Στο τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να:
– Γνωρίζουν και κατανοούν ποια Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) και Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) σχετίζονται με διαφορετικούς τύπους χρηματοοικονομικών μέσων.
– Εξηγούν τη διάδραση (interplay) μεταξύ των διαφορετικών προτύπων που αφορούν στα διάφορα χρηματοοικονομικά μέσα.
– Επιλέγουν τον τρόπο μέτρησης για συγκεκριμένα χρηματοοικονομικά μέσα και να κατανοούν σχετικές επιλογές μέτρησης που δίνονται από τα Πρότυπα, εφόσον υπάρχουν, και την επίδραση αυτών των επιλογών στην χρηματοοικονομική θέση και αποδοτικότητα της επιχείρησης.
– Γνωρίζουν τις αρχές αναγνώρισης, επιμέτρησης μετά την αρχική αναγνώριση, και από-αναγνώρισης (recognition, measurement, derecognition) για τα χρηματοοικονομικά μέσα και για κάθε διαφορετική κατηγορία μέτρησης.
– Είναι σε θέση να καταχωρίζουν σχετικά λογιστικά γεγονότα που αφορούν σε αναγνώριση και επιμέτρηση μετά την αρχική αναγνώριση για τα χρηματοοικονομικά μέσα.
– Κατανοούν βασικά προβλήματα που μπορούν να προκύψουν στην πράξη όσον αφορά την αναγνώριση και επιμέτρηση μετά την αρχική αναγνώριση για τα χρηματοοικονομικά μέσα.
– Κατανοούν τη διακριτική ευχέρεια που υπάρχει στη διάθεση των επιχειρήσεων σχετικά με την αναγνώριση και επιμέτρηση μετά την αρχική αναγνώριση των χρηματοοικονομικών μέσων.

– Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση χρηματοοικονομικών δεδομένων και πληροφοριών
– Άσκηση κριτικής σε σχετικά με το περιεχόμενο του μαθήματος επιστημονικά θέματα, λήψη σχετικών αποφάσεων
– Ανάπτυξη αναλυτικής και συνθετικής σκέψης, αυτόνομη εργασία
– Εργασία σε διεθνές περιβάλλον, κατανόηση διαφορών εφαρμογής λογιστικών κανόνων σε διεθνές περιβάλλον
– Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον – συνεργασία με επιστήμονες συναφών επιστημονικών πεδίων
– Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Υποχρεωτικές απαντήσεις σε ασκήσεις: 30%
Υποχρεωτική ατομική εργασία: 70%

Οι φοιτητές καλούνται να δώσουν ολοκληρωμένες απαντήσεις θέματα και προβλήματα-ασκήσεις κατηγοριοποίησης, αναγνώρισης και επιμέτρησης μετά την αρχική αναγνώριση σχετικές με χρηματοοικονομικά μέσα.

Η εργασία αφορά σε χρήση οικονομετρικών μεθόδων (με δεδομένα που εξάγονται από βάσεις δεδομένων) προκειμένου να αξιολογηθεί η στατιστική σημαντικότητα λογαριασμών σχετικών με τα χρηματοοικονομικά μέσα που εμφανίζονται σε χρηματοοικονομικές καταστάσεις επιχειρήσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, για την αποδοτικότητα και την χρηματιστηριακή απόδοση αυτών των επιχειρήσεων. Λεπτομέρειες για πιθανό δείγμα επιλογής, μεθοδολογία κτλ. παρέχονται στο μάθημα.

– Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

– Υλικό μαθήματος
– Κόντος, Γ. (2019), Λογιστική Τραπεζών και Εταιριών Leasing, Factoring και Forfaiting, Γ έκδοση, εκδόσεις Διπλογραφία
– Elliott/Elliott, J. (2015/2017), Financial Accounting and Reporting, Pearson, 17th or 18th Edition.
-Alexander/Britton/Jorissen/Hoogendoorn/van Mourik (2017), International Financial Reporting and Analysis, Cengage, 7th Edition.
– Stolowy/Ding (2015), Financial Accounting and Reporting – A global perspective, Cengage, 5th Edition.
– Picker/Clarck/Dunn/Kolitz/Livne/Loftus/van der Tas (2016), Applying International Financial Reporting Standards, Wiley, 4th Edition.

– Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Acharya, V.V., and Ryan, S.G. (2016). Banks’ financial reporting and financial system stability, Journal of Accounting Research, 54(2), 277-340.
Amel-Zadeh, A., Barth, M., and Landsman, W.R. (2017). The contribution of bank regulation and fair value accounting to procyclical leverage, Review of Accounting Studies, 22(3), 1423-1454.
Bhat, G., and Ryan, S.G. (2015). The impact of risk modeling on the market perception of banks’ estimated fair value gains and losses for financial instruments, Accounting, Organizations, and Society, 46, 81-95.
Bierey, M., and Schmidt, M. (2017). Banks’ use of accounting discretion and regulatory intervention: The case of European banks’ impairments on Greek government bonds, The International Journal of Accounting, 52(2), 122-141.
Boulland, R., Lobo, G.J., and Paugam, L. (2019). Do investors pay sufficient attention to banks’ unrealized gains and losses on available-for-sale securities? European Accounting Review, published online ahead of print.
Dong, M., and Zhang, X.-J. (2018). Selective trading of available-for-sale securities: Evidence from U.S. commercial banks, European Accounting Review, 27(3), 467-493.
Fiechter, P. (2011). Reclassification of financial assets under IAS 39: Impact on European banks’ financial statements, Accounting in Europe, 8(1), 49-67.
Teixeira Lopes, P., and Lima Rodrigues, L. (2007). Accounting for financial instruments: An analysis of the determinants of disclosure in the Portuguese stock exchange, The International Journal of Accounting, 42(1), 25-56.