Αρχές Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου
1ο Εξάμηνο, Κωδικός Μαθήματος: ΜΕΧΔΟ104
Πιστωτικές Μονάδες: 7,5
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Απόκτηση βασικών γνώσεων οργάνωσης και λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και ιδίως της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης του κράτους, της τοπικής και καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης και της διοίκησης των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και των δημόσιων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των οργάνων του νομικού προσώπου του κράτους, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών δημόσιων οργανισμών, των αρμοδιοτήτων τους και της υπηρεσιακής κατάστασης των δημοσίων, περιφερειακών και δημοτικών υπαλλήλων.
Περαιτέρω εμβάθυνση στους τύπους της δημόσιας διοίκησης, στις πηγές του (ακωδικοποίητου) γενικού διοικητικού δικαίου και της έννομης σχέσης διοικητικού δικαίου σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανάλυση των συνταγματικών θεμελίων της δημόσιας διοίκησης με έμφαση στην αρχή της διάκρισης των λειτουργιών και της νομιμότητας, τη δέσμια και διακριτική ευχέρεια της διοίκησης και του ελέγχου τους.
Στο προληπτικό μέρος του γενικού διοικητικού δικαίου περιλαμβάνονται ακόμη οι διάφορες νομικές μορφές δράσης της δημόσιας διοίκησης και των κανόνων που διέπουν καθεμιά από αυτές, ο διαδικαστικός τρόπος και οι ουσιαστικοί κανόνες λήψης των αποφάσεων από τη διοίκηση, στο δε κατασταλτικό μέρος οι πολλαπλές μορφές ελέγχου της δημόσιας διοίκησης και ιδίως η περίπτωση των διοικητικών προσφυγών, η υποχρέωση προς αποζημίωση («αστική ευθύνη») του κράτους και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ο δικαστικός έλεγχος της δημόσιας διοίκησης προς παροχή έννομης προστασίας στους πολίτες.
Γενικές Ικανότητες
Ειδικές γνώσεις των θεμελιωδών αρχών του εθνικού και ευρωπαϊκού δημοσίου δικαίου και των συστηματικών θεμελίων του ελληνικού συνταγματικού και διοικητικού δικαίου, καθώς και των δημόσιων (ατομικών και κοινωνικών) δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κατά το Σύνταγμα και το δίκαιο της Ε.Ε. και της ΕΣΔΑ.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στο Syllabus του μαθήματος περιλαμβάνονται ιδίως:
- Δημόσια διοίκηση: Έννοια και τύποι – Διάκριση από νομοθεσία και δικαιοσύνη
- Διαιρέσεις και κλάδοι δικαίου – Ενότητα συνταγματικού και διοικητικού δικαίου
- Ελληνικό και ευρωπαϊκό διοικητικό δίκαιο
- Γενικό και ειδικό διοικητικό δίκαιο
- Προληπτικό και κατασταλτικό μέρος του γενικού διοικητικού δικαίου
- Πηγές του (γενικού) διοικητικού δικαίου
- Δημόσιο δίκαιο και δημόσια δικαιώματα
- Δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο
- Εξωτερικό και εσωτερικό δίκαιο της διοίκησης
- Ατομική πράξη και κανόνας δικαίου
- Έννομη σχέση διοικητικού δικαίου: Γενικές και ειδικές κυριαρχικές σχέσεις
- Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης: Υπεροχή και επιφύλαξη του νόμου
- Δέσμια αρμοδιότητα και διακριτική ευχέρεια της διοίκησης
- Όρια και έλεγχος της διακριτικής ευχέρειας
- Νομικές μορφές διοικητικής δράσης
- Κανονιστική πράξη της διοίκησης
- Ατομική διοικητική πράξη
- Διοικητική σύμβαση – ‘δημόσιες συμβάσεις’
- Λοιπές μορφές δράσης της δημόσιας διοίκησης
- Δίκαιο διοικητικής διαδικασίας
- Το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης και πρόσβασης σε διοικητικά έγγραφα
- Η υποχρέωση αιτιολόγησης και γνωστοποίησης των διοικητικών πράξεων
- Ουσιαστικοί κανόνες διοικητικής δράσης
- Οργάνωση της διοίκησης: Κεντρική και περιφερειακή διοίκηση του κράτους
- Όργανα του κράτους – Κανόνες αρμοδιότητας
- (Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια) τοπική αυτοδιοίκηση
- Ειδική, λειτουργική ή καθ’ υλην αυτοδιοίκηση: Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου – Δημόσιες επιχειρήσεις
- Υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων
- Έλεγχος της δημόσιας διοίκησης – Διοικητικές προσφυγές
- Διοικητικός καταναγκασμός
- Αστική ευθύνη του κράτους και των ν.π.δ.δ.
- Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας και ο δικαστικός έλεγχος της διοίκησης
Αξιολόγηση Φοιτητών
Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών γίνεται στην ελληνική γλώσσα και περιλαμβάνει την ενεργό συμμετοχή τους καθ’ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας του μαθήματος, την (προαιρετική) ανάληψη της εκπόνησης γραπτής εργασίας σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα, τη διενέργεια τακτικών φροντιστηριακών μαθημάτων προς επίλυση σύνθετων πρακτικών ασκήσεων που επιτρέπουν την εμπέδωση των παρεχόμενων θεωρητικών γνώσεων στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος.
Η τελική αξιολόγηση γίνεται κατόπιν προφορικών εξετάσεων, κατά την οποία εξετάζονται θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα που διδάχθηκαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος, συνεκτιμωμένης της συμβολής κάθε φοιτητή στο μάθημα, τα φροντιστήρια και τις πρακτικές ασκήσεις, καθώς και την εκπόνηση εργασίας.
Εκτός από τη διδασκαλία οι φοιτητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν ελεύθερα κατά την εξέταση το Σύνταγμα, τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, άλλα νομοθετήματα και τη συνιστώμενη-προτεινόμενη βιβλιογραφία.
Βιβλιογραφία
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
- Α. Γέροντας/Σ. Λύτρας/Π. Παυλόπουλος/Γ. Σιούτη/Σ. Φλογαΐτης, Διοικητικό δίκαιο, 42018.
- Π. Δαγτόγλου, Συνταγματικό δίκαιο. Ατομικά δικαιώματα, 42012.
- του ιδίου, Διοικητικό δικονομικό δίκαιο, 62014.
- του ιδίου, Γενικό διοικητικό δίκαιο, 72015.
- Π.-Μ. Ευστρατίου, Συστηματικά θεμέλια του ελληνικού διοικητικού δικαίου, 2013.
- του ιδίου, Συστηματικά θεμέλια του ευρωπαϊκού διοικητικού δικαίου, 2016.
- Π. Λαζαράτος, Διοικητικό δικονομικό δίκαιο, 32018.
- Ε. Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου, τόμ. 1, 152017, τόμ. 2, 152015.
- Ε. Σπηλιωτόπουλος/Χ. Χρυσανθάκης, Βασικοί θεσμοί δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου, 92017.
- Φ. Σπυρόπουλος, Συνταγματικό δίκαιο, 22018.
Συναφή Επιστημονικά Περιοδικά
- Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΔτΑ)
- Διοικητική Δίκη (ΔιΔικ)
- Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαϊκού Δικαίου (ΕΕΕυρΔ)
- Επιθεώρηση Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου (ΕΔΔΔ)
- Ευρωπαίων Πολιτεία (ΕυρΠ)
- Εφαρμογές Δημοσίου Δικαίου (ΕφαρΔΔ)
- Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου (ΕφημΔΔ)
- Θεωρία & Πράξη Διοικητικού Δικαίου (ΘΔΔΔ)
- Το Σύνταγμα (ΤοΣ)
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
«Χρηματοοικονομική Διοίκηση Δημόσιων Οργανισμών και Μονάδων»
(M.Sc in «Financial Management of Public Organizations and Units»)