Οικονομικό Περιβάλλον των Επιχειρήσεων
2ο Εξάμηνο, Κωδικός Μαθήματος: ΜΕΧΘ12
Πιστωτικές Μονάδες: 8
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο μάθημα παρουσιάζουμε και αναλύουμε ορισμένες βασικές παραμέτρους του οικονομικού περιβάλλοντος μίας χώρας που έχουν σημασία για τους νομικούς. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη σύνδεση της οικονομικής θεωρίας με την πράξη, δηλαδή στη συζήτηση πραγματικών ιστορικών παραδειγμάτων και επίκαιρων ειδήσεων. Ορισμένα θέματα έχουν σχέση με τη μικροοικονομική, ενώ άλλα σχετίζονται με την μακροοικονομική.
Για παράδειγμα, μερικά από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν είναι: Σε μακροοικονομικό επίπεδο, γιατί μερικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία, είναι πιο πλούσιες από άλλες, όπως η Βραζιλία και η Σομαλία; Τι ρόλο παίζει το νομικό πλαίσιο στην απάντηση τέτοιων ερωτημάτων; Ποια είναι η θεμελιώδη σημασία του νομικού πλαισίου και των θεσμών στον καθορισμό της οικονομικής ευημερίας μίας χώρας; Πως συνδέεται η πολιτική κατάσταση και η πολιτική ισορροπία με το νομικό πλαίσιο και κατ’ επέκταση με την οικονομική ανάπτυξη;
Σε μικροοικονομικό επίπεδο, γιατί τα μονοπώλια συχνά οδηγούν σε μείωση της οικονομικής ευημερίας σε σχέση με τις τέλεια ανταγωνιστικές αγορές; Ποιο είναι το πιο κατάλληλο νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των μονοπωλίων; Τι είναι οι κάθετες συγχωνεύσεις και συμβόλαια και πως επηρεάζουν την οικονομική ευημερία; Τι σημαίνει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης και πως η Αρχή Ανταγωνισμού μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοιες πρακτικές;
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση:
- να επιδείξει κατανόηση των βασικών παραμέτρων που καθορίζουν την οικονομική ανάπτυξη μίας χώρας
- να επιδείξει κριτική κατανόηση της σχέσης μεταξύ του νομικού/θεσμικού πλαισίου και της οικονομικής ευημερίας μίας χώρας
- να διαθέτει αυξημένη κριτική αντίληψη για τα ευεργετικά αποτελέσματα των ανταγωνιστικών αγορών στην οικονομική ευημερία
- να διαθέτει κριτική επίγνωση για τα αρνητικά αποτελέσματα των μονοπωλίων και της πιθανής κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην οικονομική ευημερία
- να διαθέτει αυξημένη εξειδικευμένη γνώση για τον ρόλο των αντιμονοπωλιακών νόμων και της ρύθμισης των μονοπωλίων
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών.
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
- Λήψη αποφάσεων.
- Αυτόνομη εργασία.
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σχέσης.
Περιεχόμενο Μαθήματος
- Μακροπρόθεσμη Οικονομική Ανάπτυξη Ι: Ο Ρόλος του Κεφαλαίου και της Τεχνολογίας.
Γιατί μερικές χώρες είναι πλούσιες ενώ άλλες είναι φτωχές; Πως και γιατί μία χώρα αναπτύσσεται μέσα στο χρόνο; Η συσσώρευση κεφαλαίου ή η τεχνολογική πρόοδος είναι πιο σημαντική; Η θεωρία του Solow.
- Μακροπρόθεσμη Οικονομική Ανάπτυξη ΙΙ: Θεσμοί, Νομικό Πλαίσιο και Κουλτούρα.
Ποια η σχέση του νομικού πλαισίου και της ποιότητας των θεσμών μίας χώρας με την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία; Οι θεωρίες για τη θεμελιώδη σημασία των των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Οι συγκριτικές θεωρίες για το αγγλοσαξωνικό και το πολιτικό δίκαιο (common law vs. civil law). Ποια η σχέση της κουλτούρας ενός λαού με την οικονομική ανάπτυξη; Οι θεωρίες για τη σημασία της θρησκείας και των κοινωνικών σχέσεων εμπιστοσύνης.
- Οικονομική Ευημερία και η Αποτελεσματικότητα των Ανταγωνιστικών Αγορών
Πως μπορούμε να μετρήσουμε με απλό τρόπο το βαθμό της οικονομικής/κοινωνικής ευημερίας που δημιουργεί μία αγορά; Γιατί μία τέλεια ανταγωνιστική αγορά οδηγεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό ευημερίας; Τι είναι το «αόρατο χέρι» στο οποίο αναφέρονταν ο Adam Smith;
- Αντιμονοπωλιακοί Νόμοι και Ρύθμιση Φυσικών Μονοπωλίων.
Γιατί στις επιτυχημένες μοντέρνες οικονομίες υπάρχουν αξιόπιστοι αντιμονοπωλιακοί νόμοι και τα φυσικά μονοπώλια ρυθμίζονται από το κράτος; Γιατί το μονοπώλιο δημιουργεί μειωμένη οικονομική ευημερία σε σχέση με μία τέλεια ανταγωνιστική αγορά; Πως λειτουργούν οι αντιμονοπωλιακές αρχές; Ποια η σχέση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας με το γενικό θεσμικό πλαίσιο και την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη μίας χώρας; Τι είναι η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης;
- Αντιμονοπωλιακοί Νόμοι και Κάθετες Συγχωνεύσεις και Συμβόλαια
Ποια η επίδραση των κάθετων συγχωνεύσεων και συνεργασιών (δηλαδή συγχωνεύσεων και συνεργασιών μεταξύ εταιριών που παράγουν συμπληρωματικά αγαθά σε μία αλυσίδα παραγωγής, π.χ., το λειτουργικό και το λογισμικό ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή) στην οικονομική ευημερία; Πως διαφέρουν από τις οριζόντιες συγχωνεύσεις και συνεργασίες (μεταξύ εταιριών που παράγουν υποκατάστατα αγαθά); Πως μπορεί να γίνει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης δια μέσου κάθετων συμβολαίων;
Αξιολόγηση Φοιτητών
Γραπτή εξέταση
Προαιρετική Συγγραφή εργασίας
Βιβλιογραφία
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
Εγχειρίδια:
- Ν. Gregory Mankiw και Mark P. Taylor. Οικονομική, 5η Έκδοση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2021.
- Dennis Carlton and Jeffrey Perloff. Σύγχρονη Βιομηχανική Οργάνωση, Εκδόσεις Broken Hill, 2017
Συναφή Επιστημονικά Περιοδικά
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
«Το Χρηματοοικονομικό και Θεσμικό Πλαίσιο των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου»
(M.Sc in «Banking and Finance Law»)