Τραπεζικό Δίκαιο

Το μάθημα θα καλύψει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

Ι. Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο: Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού

συστήματος

Α. Διαμόρφωση του σύγχρονου τραπεζικού δικαίου ως την περίοδο της

διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης

1. Το δικαιοπολιτικό αίτημα εποπτείας του τραπεζικού συστήματος

1.1. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο ρόλος των τραπεζών

1.2. Μορφές ρυθμιστικής παρέμβασης μέσω του τραπεζικού δικαίου

1.3. Οι τραπεζικές δραστηριότητες

1.4. Η χρηματοδότηση των τραπεζών

1.5. Η διατραπεζική χρηματοδότηση

1.6. Έννοια του χρήματος – Ιδιότητες και λειτουργίες του χρήματος

1.7. Τα συστήματα πληρωμών

1.8. Τα συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού πληρωμών και συναλλαγών

1.9. Το νομισματικό δίκαιο και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας –

Νομισματική πολιτική και Ευρωσύστημα

2. Το ευρωπαϊκό [κοινοτικό και ενωσιακό] τραπεζικό δίκαιο

2.1. Η εξέλιξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού δικαίου

2.1.1. Οι ευρωπαϊκές τραπεζικές Οδηγίες πρώτης και δεύτερης γενιάς

2.1.2. Η προβληματική της κίνησης κεφαλαίων και οι θεμελιώδεις αρχές ελεύθερης

εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών

2.2. Το ευρωπαϊκό διαβατήριο και οι κανόνες λειτουργίας του

2.3. Ελάχιστη εναρμόνιση και αρχή home country control

2.4. Αδειοδότηση και εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων

2.5. Η εμβάθυνση του ενιαίου χρηματοπιστωτικού χώρου

2.5.1. The Financial Services Action Plan 1999 -2007

2.5.2. Οι προτάσεις της Επιτροπής Lamfalussy

3. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα

3.1. Διαμόρφωση του ελληνικού τραπεζικού δικαίου: από το δίκαιο του

παρεμβατισμού στο σύγχρονο τραπεζικό δίκαιο

3.2. Ιστορική Αναδρομή – Η επίδραση του παράγωγου ενωσιακού δικαίου

χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση του ελληνικού τραπεζικού

δικαίου την τελευταία 40ετία.

4. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως νομισματική αρχή

Β. Το τραπεζικό δίκαιο μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση

1. Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους κρατών μελών και οι

επιπτώσεις στο τραπεζικό δίκαιο – Ρυθμιστικές εξελίξεις στην ΕΕ και στην

Ελλάδα

1.1. Η αφερεγγυότητα των τραπεζών, οι κίνδυνοι και η αντιμετώπισή τους

1.2. Η χρηματοδότηση / ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: Bail in – bail out – η

προβληματική της κρατικής ενίσχυσης

1.3. Οι τραπεζικές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

1.4. Η BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive / Οδηγία για την ανάκαμψη

και εξυγίανση των τραπεζών)

1.5. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητος (ESM) – Η απόφαση Pringle του

ΔΕΕ

2. Η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ελλάδα

2.1. H αντίδραση του έλληνα νομοθέτη: ο ν. 4021/2011

2.2. Η ειδική εκκαθάριση ελληνικών τραπεζών

2.3. Η εξυγίανση των συστημικών τραπεζών και η ανακεφαλαιοποίησή τους μέσω

του ΤΧΣ (ν. 3864/2010)

2.4. Ο ν. 4335/2015 – Οι κανόνες εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων

2.5. Τo PSI (Η ανταλλαγή ομολόγων ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο αναδιάταξης

του δημοσίου χρέους – ο ν. 4050/2012)

3. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση / H διαμόρφωση του Ενιαίου Εποπτικού

Μηχανισμού

3.1. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική ως εποπτική αρχή

3.2. Οι μηχανισμοί του θεσμικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης

3.2.1. SSM (Single Supervisory Mechanism / Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός)

3.2.2. SRM (Single Resolution Mechanism / Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης)

3.2.3. SRB (Single Resolution Board / Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης)

4. Τα μέσα νομισματικής πολιτικής και η ΕΚΤ: τα κλασικά και τα μη

συμβατικά μέσα νομισματικής πολιτικής

ΙΙ. Το σύγχρονο ελληνικό τραπεζικό δίκαιο

1. Η εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων

1.1. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

1.2. Η Τράπεζα της Ελλάδος

1.3. Τα τραπεζικά νομοθετήματα

2. Τα πιστωτικά ιδρύματα ως υποκείμενα των τραπεζικών συναλλαγών
3. Οι κανόνες εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων

3.1. Το νομοθετικό πλαίσιο και η διαμόρφωσή του

3.1.1. Η αδειοδότηση των πιστωτικών ιδρυμάτων – Προϋποθέσεις

3.1.2. Αρχικό κεφάλαιο

3.1.3. Διοίκηση

3.1.4. Κύριοι μέτοχοι

3.2. Συνεχείς υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων

3.3. Η μικρο-προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και η σημασία των

κανόνων μακρο-προληπτικής ρύθμισης

3.3.1. Κανόνες μικρο-προληπτικής εποπτείας και εποπτική αρχή

3.3.2. Οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων

3.3.3. Τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας

3.3.4. Μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα

3.3.5. Κίνδυνος ρευστότητας και δείκτης μόχλευσης

4. Η προβληματική αντιμετώπισης των “κόκκινων” δανείων
5. Τα χρηματοδοτικά ιδρύματα και η εποπτεία τους

5.1. Οι εταιρίες leasing

5.2. Οι εταιρίες factoring

5.3. Οι εταιρίες παροχής πιστώσεων

5.4. Τα ιδρύματα πληρωμών

5.5. Τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος

5.6. Τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος

5.7. Οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις

6. Εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης και εποπτικοί κανόνες
7. Το ΤΕΚΕ
8. Το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (Single Resolution Fund / SRF)

ΙΙΙ. Ιδιωτικό τραπεζικό δίκαιο

1. Η σχέση του δημόσιου/εποπτικού δικαίου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών

(τραπεζικού δικαίου, δικαίου της κεφαλαιαγοράς και ασφαλιστικού δικαίου)

με το ιδιωτικό δίκαιο.

1.1. Πηγές δικαίου των τραπεζικών συναλλαγών

1.2. Εποπτική νομοθεσία και τραπεζικές συναλλαγές

1.3. Οι Κώδικες Δεοντολογίας

1.4. Οι Διεθνείς Ομοιόμορφοι Κανόνες

2. Η έννομη σχέση τράπεζας και πελάτη

2.1. Ο συμβατικός χαρακτήρας της τραπεζικής συναλλαγής

2.2. Βασικές υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων έναντι των πελατών τους

2.2.1. Γενικές υποχρεώσεις πρόνοιας

2.2.2. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης

2.2.3. Εχεμύθεια – προστασία προσωπικών δεδομένων – τραπεζικό απόρρητο

2.2.4. Υποχρέωση ενημέρωσης, πληροφόρησης και παροχής συμβουλών

2.3. Υποχρεώσεις του πελάτη

2.4. Η ευθύνη των τραπεζών έναντι των συναλλασσομένων με αυτές

2.5. Η νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή κατά την άσκηση τραπεζικών

εργασιών

2.5.1. Έννοια του καταναλωτή

2.5.2. Γενικοί Όροι Συναλλαγών και Συμβάσεις προσχωρήσεως

3. Οι τραπεζικές εργασίες – συναλλαγές

3.1. «Παθητικές» τραπεζικές εργασίες

3.1.1. Η αποδοχή καταθέσεων

3.1.2. Νομικός χαρακτηρισμός της κατάθεσης

3.1.3. Είδη τραπεζικών καταθέσεων

3.1.3.1. Καταθέσεις ταμιευτηρίου

3.1.3.2. Καταθέσεις όψεως

3.1.3.3. Τρεχούμενος λογαριασμός καταθέσεων

3.1.3.4. Προθεσμιακές καταθέσεις

3.1.4. Η σύμβαση τραπεζικής κατάθεσης και οι τραπεζικοί λογαριασμοί

3.1.5. Το νόμισμα της κατάθεσης

3.1.6. Η κατάρτιση της σύμβασης κατάθεσης

3.1.7. Η λειτουργία της σύμβασης κατάθεσης

3.1.8. Λήξη της σύμβασης κατάθεσης

3.1.9. Ο κοινός λογαριασμός

3.1.9.1. Σκοπός της ρύθμισης

3.1.9.2. Συμβαλλόμενα μέρη

3.1.9.3. Λειτουργία του κοινού λογαριασμού

3.1.10. Κατάσχεση και δέσμευση των τραπεζικών καταθέσεων

3.1.11. Το απόρρητο των τραπεζικών καταθέσεων

3.2. Οι πιστωτικές συμβάσεις

3.2.1. Το τραπεζικό δάνειο

3.2.2. Η παροχή πιστώσεων μέσω αλληλόχρεου λογαριασμού

3.2.3. Δανειοδότηση επιχειρήσεων μέσω ομολογιακών δανείων

3.2.4. Τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης

3.2.5. Τα δάνεια εξυγίανσης

3.2.6. Τα δάνεια σε ξένο νόμισμα

3.2.7. Καταναλωτική πίστη

3.2.8. Στεγαστική πίστη

3.2.9. Εξασφάλιση πιστώσεων

3.2.10. Οι συμβάσεις χρηματοοικονομικής εξασφάλισης

3.2.11. Εγγυήσεις και αναλήψεις υποχρεώσεων

3.3. Άλλες μορφές χρηματοδοτικών συναλλαγών

3.3.1. Η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (σύμβαση leasing)

3.3.2. H σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring)

3.3.3. Η αγορά επιχειρηματικών απαιτήσεων (forfaiting)

3.4. Η διενέργεια πληρωμών και μεταφορά κεφαλαίων

3.5. Τα μέσα πληρωμής

4. Τραπεζικά επιτόκια και ανατοκισμός
5. Η αδικοπρακτική ευθύνη των πιστωτικών ιδρυμάτων

5.1. Συρροή ενδοσυμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης

5.2. Θεμελίωση του παρανόμου στην παράβαση διατάξεων νόμου

5.3. Παραβάσεις υποχρεώσεων πρόνοιας και ασφάλειας στις συναλλαγές