Αν. Καθηγητής Εμμανουήλ Τσιριτάκης

Μάθημα: Διαχείριση Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων

Περιγραφή

Περιγραφή της ύλης του μαθήματος: Η σύγχρονη διοίκηση πιστωτικών ιδρυμάτων έχει σαν κύριο συστατικό της την διαχείριση των κινδύνων που απειλούν όχι απλά την κερδοφορία αλλά την ίδια την βιωσιμότητα των οργανισμών αυτών. Ο κεντρικός ρόλος που έχουν τα πιστωτικά ιδρύματα στη λειτουργία του οικονομικού συστήματος και ο αυξημένος διεθνής ανταγωνισμός αποτελούν τα αίτια της έμφασης αυτής. Επιπροσθέτως, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει επεκταθεί και περιλαμβάνει πλέον τις εμπορικές και επενδυτικές τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρίες, τα αμοιβαία κεφάλαια, τις χρηματιστηριακές εταιρίες και ακόμη τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οργανισμούς τιτλοποίησης.  Η επέκταση του τομέα τείνει να αυξάνει τον ανταγωνισμό αλλά και να ενισχύει την σχετική θέση του  στην οικονομία. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει συσταθεί διεθνής οργανισμός με σκοπό τη ρύθμιση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Το μάθημα αυτό περιλαμβάνει ύλη με θέματα από την διαχείριση κινδύνου των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων (ΧΙ). Αναλύονται η μέτρηση και η αντιστάθμιση κινδύνων όπως, ο κίνδυνος επιτοκίου ο πιστωτικός κίνδυνος,  και ο κίνδυνος αγοράς. Τέλος εξετάζονται οι κανονισμοί κεφαλαιακής επάρκειας του Συμφώνου της Βασιλείας και ο θεσμός της τιτλοποίησης.

Θεματολογία του  Μαθήματος:
 
Θέμα 1:Διαχείριση Κινδύνου Επιτοκίου
1.    Η καμπύλη διάρθρωσης επιτοκίων και η αποτίμηση ομολογιών
2.    Ο επιτοκιακός κίνδυνος και η διάρθρωση του ισολογισμού των ΧΙ
3.    Η σταθμισμένη χρονική διάρκεια (Duration)
4.    Το άνοιγμα της σταθμισμένης χρονικής διάρκειας ενός ΧΙ και η έκθεση του στον κίνδυνο επιτοκίου
5.    Duration και αντιστάθμιση του κινδύνου επιτοκίου
6.    Η χρήση των προθεσμιακών συμβολαίων και των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης  (Futures) στην αντιστάθμιση του επιτοκιακού κινδύνου
7.     H χρήση των  FRAs και των ανταλλαγών (Swaps) στην αντιστάθμιση του επιτοκιακού κινδύνου

Βιβλιογραφία:

•    Σημειώσεις Χαρδούβελη-Τσιριτάκη κεφ.5,6,10,11
•    Μελάς Κ., Εισαγωγή στη Τραπεζική Χρηματοοικονομική Διοικητική, ΕΞΑΝΤΑΣ, 2002, κεφ. 5,6,7,8.
•    Συρράκος Ελευθέριος, Χρηματιστηριακά και Επιτοκιακά Παράγωγα, Εκδόσεις Σταμούλη 
•    Saunders, A.& Marcia Millon-Cornett   Financial Institutions Management: A Risk Management Approach , McGraw -Hill 5th edition, 2006, Κεφ. 8,9, 24,26.
•    Chance, D., Introduction To Derivatives,   Dryden 4 th edition, Κεφ.8,9,10,14-μέχρι σελίδα 584.
•    Hull, J., Options Futures and Other Derivatives 6 th edition, Κεφ.Ενότητα,  2.2, 2.4, 2.10, 3.1, 3.3, 3.4, 4.3, 4.4, 4.5, 4.6, 4.8, 4.9, 5.4, 5.7, 5.12, 6.1, 6.3, 6.5, 7.1, 7.2, 7.6, 7.7.
•    Μυλωνάς, Ν., Αγορές και Προϊόντα Παραγώγων, Ελληνική Ένωση Τραπεζών / Δαρδανός, 2005, Κεφ.Ενότητα,  5.1, 5.2, 5.4, 5.5, 5.6, 5.7, 6.1, 6.2, 6.3, 10.1, 10.2, 10.3,10.4,10.5, 10.6, 10.7, 10.8, 10.10, 10.11, 10.12.
•    Estrella, A. and G. Hardouvelis,    “The term Structure as a Predictor of real Economic Activity”, Journal of Finance, June 1991, pp. 555-576
•    Hardouvelis, G.,    “The Term Structure Spread…in G-7 countries”, Journal of Monetary Economics, March 1994, pp. 255-283.
•    Iliadou, D., and G. Hardouvelis,    “The predictive power…in Greece”, Economic & Statistical Bulletin, National Bank of Greece, March 1997, pp. 6-17
•    Γκόρτσος, Χ., ‘Διαχείριση και εποπτεία του κινδύνου επιτοκίων των εμπορικών τραπεζών’,  Δελτίο Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, τεύχος 33-34, Α’ Εξαμηνία 1992.
•    Stoebe, R., “Macro Hedging Bank Investment Portfolios”, Bankers Magazine, November-December 1994, pp. 45-48
•    Γαλιάτσος, Κ., ‘Χρησιμοποίηση του Δείκτη Διαρκείας στην εκτίμηση του κινδύνου επιτοκίων’, Δελτίο Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, τεύχος 41, Α’ Τριμηνία 1994
•    Χαρδούβελης Γκ., Ε. Τσιριτάκης, Σημειώσεις,  Κεφ. 5,6,10,11.

Θέμα 2: Διαχείριση Πιστωτικού Κινδύνου

1.    Η απόδοση ενός δανείου
2.    Η ανάλυση του πιστωτικού κινδύνου με υποδείγματα πρόβλεψης της χρεοκοπίας  Probit , Logit και Discriminant analysis
3.    Υποδείγματα RAROC
4.    Το υπόδειγμα CreditMetrics-Credit VaR
5.     Το υπόδειγμα του Merton  και η μέθοδος της KMV
6.    Credit Markets

Βιβλιογραφία:
•    Saunders, A.& Marcia Millon-Cornett   Financial Institutions Management: A Risk Management Approach , McGraw -Hill 5rd edition, 2006,   Κεφ. 11
•    Saunders, A., Credit Risk Measurement, Wiley,1999, Κεφ2-6, 13.
•    Crouhy, M., Dan Galai and Robert Mark, Risk Management, McGraw –Hill, 2001, Κεφ. 7,8,9.

Θέμα 3: Κίνδυνος Αγοράς

1.    Value at Risk
2.    Το υπόδειγμα RiskMetrics
3.    Υποδείγματα προσομοίωσης (Historic Simulation  and Monte Carlo Approach)

Βιβλιογραφία:

•    Saunders, A.& Marcia Millon-Cornett   Financial Institutions Management: A Risk Management Approach , McGraw -Hill 5rd edition, 2006,   Κεφ. 10.
•    Jorion, Ph., Value at Risk, McGraw-Hill, 1997
•    Crouhy, M., Dan Galai and Robert Mark, Risk Management, McGraw –Hill, 2001, Κεφ. 5,6.

Θέμα 5: Κεφαλαιακή Επάρκεια –ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ

1.    BIS 88,98, 2000
2.    BIS  και Κίνδυνος Αγοράς
3.    BIS και Πιστωτικός Κίνδυνος
4.    BIS  και Λειτουργικός Κίνδυνος

Βιβλιογραφία:

•    Saunders, A.& Marcia Millon-Cornett   Financial Institutions Management: A Risk Management Approach , McGraw -Hill 5th edition, 2006,   Κεφ. 14.
•    Jorion, Ph., Value at Risk, McGraw-Hill, 1997
•    Crouhy, M., Dan Galai and Robert Mark, Risk Management, McGraw –Hill, 2001, Κεφ. 2,4, 13.
•    King, J.L., Operational Risk, WILEY FINANCE, 2001, Κεφ. 1-4.
•    Cruz, M.G., Modeling,Measuring and Hedging Operational Risk, WILEY FINANCE ,2002.
•    Kalyvas L., Akkizidis I., Zourka I., and Vivianne Bouchereau, International Market, Credit and Operational Risk: A complete Guide for Bankers and Professionals, RISK BOOKS, 2007.

Θέμα 5: Τιτλοποίηση

1.    Pass Through Securities
2.    Collateralized Mortgage Obligations
3.    Mortgage- Backed Bonds

Βιβλιογραφία:

•    Saunders, A.& Marcia Millon-Cornett   Financial Institutions Management: A Risk Management Approach , McGraw -Hill 5rd edition, 2006,   Κεφ. 28.
•    Fabozzi, F., The HandBook of Fixed Income Securities, IRWIN 5th edition, 1997, Κεφ. 26, 27, 28.

Υλικό Μαθήματος

Εισαγωγή

Why Are Financial Intermediaries Special?

Πιστωτικός Κίνδυνος

Πιστωτικός Κίνδυνος
Δάνεια και Πιστωτικός Κίνδυνος
Ανταλλαγές Ποιότητας
Ανάλυση Πιστωτικού Κινδύνου
Πιστωτικός Κίνδυνος ΙΙ
Η προσέγγιση Value At Risk
Τιτλοποίηση
Credit Derivatives

Κίνδυνος Επιτοκίου

Αντιστάθμιση Κινδύνων με Ανταλλαγές
Προθεσμιακά Συμβόλαια
Στρατηγικές Αντιστάθμισης με συμβόλαια Futures
Στρατηγικές Αντιστάθμισης με συμβόλαια Futures II
Hedging interest rate risk with forwards
Κίνδυνος Επιτοκίου
Κίνδυνος Επιτοκίου Ι
Κίνδυνος Επιτοκίου ΙΙ. Το υπόδειγμα της σταθμισμένης διάρκειας
Βασικές Αρχές Αποτίμησης Στην Προθεσμιακή Αγορά
Forward Rate Agreements
Ιδιαιτερότητα των Χρηματοοικονομικών Ιδρυμάτων
Ανταλλαγές

Κίνδυνος Αγοράς

Κίνδυνος Αγοράς