Σκοπός του Μαθήματος

Ως έννοια, η χρηματοοικονομική θεωρία είναι εξαιρετικά ευρεία και καλύπτει περιοχές από διαχείριση χαρτοφυλακίου και χρηματοοικονομική διοικητική μέχρι παράγωγα προϊόντα και διαχείριση κινδύνου. Ο τρόπος επίσης που μπορεί να παρουσιαστεί ποικίλλει ανάλογα με την έμφαση που δίνεται στη χρήση μαθηματικών εργαλείων και πρακτικών εφαρμογών. Το παρόν μάθημα έχει σχεδιαστεί πάνω σε τέσσερις άξονες:

1. Να μειώσει τις δυνατές επικαλύψεις με άλλα μαθήματα του προγράμματος σπουδών. Έτσι για παράδειγμα, δεν θα παρουσιαστούν θέματα σε χρηματοοικονομική διαχείριση (corporate finance) και προϊόντα σταθερού εισοδήματος.
2. Να παρουσιάσει τα βασικά θέματα χρηματοοικονομικής θεωρίας, δίνοντας έμφαση στη μαθηματική θεμελίωση αυτών. Θεωρείται συνεπώς απαραίτητο οι φοιτητές να είναι εξοικειωμένοι με μαθηματικό λογισμό (π.χ. αριστοποίηση με/χωρίς περιορισμούς, γραμμική άλγεβρα, αναπτύγματα Taylor) και στατιστική (π.χ. τυχαίες μεταβλητές, κατανομές πιθανοτήτων και ροπές αυτών).
3. Να προετοιμάσει τους φοιτητές για την παρακολούθηση μαθημάτων σε μεταγενέστερα εξάμηνα.
4. Να εξοικειώσει τους φοιτητές με έννοιες και τεχνικές που θα τους διευκολύνουν στη συνέχεια είτε να απασχοληθούν επαγγελματικά στο χώρο της Χρηματοοικονομικής, είτε να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδές (Μάστερ, Διδακτορικό) σε Πανεπιστήμια υψηλού κύρους.

Περιεχόμενο του Μαθήματος

Ενότητα 1: Αναμενόμενη Χρησιμότητα, Αποστροφή στον Κίνδυνο & το Risk-Premium

• Αξιώματα Συμπεριφοράς Επενδυτή
• Θεμελίωση της συνάρτησης Αναμενόμενης Χρησιμότητας
• Ορισμός της αποστροφής στον Κίνδυνο κατά Markowitz και η ανισότητα του Jensen.
• Ισοδύναμο βεβαιότητας και ορισμοί του risk-premium
• Μέτρηση του risk-premium με το μέτρο των Pratt-Arrow
• Απόλυτη και σχετική αποστροφή στον κίνδυνο
• Συνήθεις συναρτήσεις χρησιμότητας

Ενότητα 2: Επιλογή Χαρτοφυλακίου και Αποστροφή στον Κίνδυνο

• Το risk premium και η διαμόρφωση του χαρτοφυλακίου σύμφωνα με τον Arrow (1971)
• Επένυση μόνο σε περιουσιακά στοιχεία με κίνδυνο: Ελάχιστο απαιτούμενο risk premium
• Διαμόρφωση Χαρτοφυλακίου και απόλυτη (σχετική) αποστροφή στον κίνδυνο
• Αναπροσαρμογή χαρτοφυλακίου: Σχέση απόλυτης (σχετικής) αποστροφής κινδύνου-πλούτου

Ενότητα 3: Επιλογή Χαρτοφυλακίου: Θεωρία κατά Markowitz

• Έκφραση της αναμενόμενης χρησιμότητας ως συνάρτηση του μέσου πλούτου και της διακύμανσης αυτού: Προϋποθέσεις
• Στατιστικά Χαρτοφυλακίου και διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου
• Σύνορο Χαρτοφυλακίου
• Σύνορο χαρτοφυλακίου ως συνάρτηση του συντελεστή συσχέτισης, της ύπαρξης/μη ύπαρξης ανοικτών πωλήσεων, και της ύπαρξης περιουσιακού στοιχείου με/χωρίς κίνδυνο: Διαγραμματική απεικόνιση (mean-variance diagrams)
• Σύνολο επενδυτικών ευκαιριών με την ελάχιστη διακύμανση: Μαθηματικός προσδιορισμός
• Αποτελεσματικό σύνορο
• Two funds separation theorem
• Επιλογή άριστου χαρτοφυλακίου
• Σύγχρονες Εξελίξεις-Εναλλακτικοί τρόποι μέτρησης του κινδύνου

Ενότητα 4: Υπόδειγμα Αποτίμησης Περιουσιακών Στοιχείων (Capital Asset Pricing Model)

• Υποθέσεις του Υποδείγματος
• Απόδειξη του Υποδείγματος
• Χρήσεις του Υποδείγματος: Risk-adjusted rate of return formula, certainty equivalent valuation formula
• Περισσότερα στο συντελεστή Βήτα
• Το υπόδειγμα zero-beta CAPM (Black, 1972)

Ενότητα 5: Arbitrage Pricing Theory

• Ορισμός του arbitrage
• Υποθέσεις του Υποδείγματος και η σημασία αυτών
• Απόδειξη του Υποδείγματος
• Υλοποίηση του Υποδείγματος
• Σχέση μεταξύ του CAPM και του APT

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

1. Danthine and J. Donaldson, 2005, Intermediate Financial Theory, 2^nd Edition, Elsevier.
2. Copeland, J. Weston, and Κ. Shastri, 2005, Financial Theory and Corporate Policy, Addison-Wesley Publishing Company.
3. Pennacchi, 2008, Theory of Asset Pricing, Pearson Education.

Παράλληλα κρίνεται απαραίτητο οι φοιτητές να συμβουλευτούν και την ακόλουθη ξένη βιβλιογραφία, όπως και το υλικό που δόθηκε κατά τη διάρκεια των διαλέξεων:

1. Černý, 2004, Mathematical Techniques in Finance: Tools for Incomplete Markets, Princeton University Press
2. E.J. Elton, M.J. Gruber, S.J. Brown, W.N. Goetzmann, 2003, Modern Portfolio Theory and Investment Analysis, John Wiley and Sons, 6th Edition.
3. Fama, 1976, Foundations of Finance: Portfolio Decisions and Securities Prices, Basic Books, Inc, Publishers