Τραπεζικό Δίκαιο (Master in Banking and Finance Law)

10-05-19 web.xrh 0 comment

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΧΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ

ΠΜΣ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΓΟΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2020 – 2021

Α΄ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διδάσκων:  Δημήτρης Γ. Τσιμπανούλης,

Διδάκτωρ Νομικής Παν/μίου Φραγκφούρτης

 

Στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση και ανάλυση του τραπεζικού δικαίου, δημόσιου και ιδιωτικού. Το μάθημα θα καλύψει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

 

Ι.         Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο: Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος

 

Α.        Διαμόρφωση του σύγχρονου τραπεζικού δικαίου ως την περίοδο της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης

 

  1. Το δικαιοπολιτικό αίτημα εποπτείας του τραπεζικού συστήματος
    • Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο ρόλος των τραπεζών
    • Μορφές ρυθμιστικής παρέμβασης μέσω του τραπεζικού δικαίου
    • Οι τραπεζικές δραστηριότητες
    • Η χρηματοδότηση των τραπεζών
    • Η διατραπεζική χρηματοδότηση
    • Το νομισματικό δίκαιο και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – Νομισματική πολιτική και Ευρωσύστημα – Έννοια του χρήματος
    • Τα συστήματα πληρωμών
    • Τα συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού πληρωμών και συναλλαγών
  1. Το ευρωπαϊκό τραπεζικό δίκαιο
    • Η εξέλιξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού δικαίου
    • Το ευρωπαϊκό διαβατήριο και οι κανόνες λειτουργίας του
    • Ελάχιστη εναρμόνιση και αρχή home country control
    • Αδειοδότηση και εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Η εμβάθυνση του ενιαίου χρηματοπιστωτικού χώρου

 

  1. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα
    • Διαμόρφωση του    ελληνικού   τραπεζικού    δικαίου    από    το    δίκαιο    του παρεμβατισμού στο σύγχρονο τραπεζικό δίκαιο
    • Ιστορική Αναδρομή – Η επίδραση του παράγωγου ενωσιακού δικαίου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση του ελληνικού τραπεζικού δικαίου την τελευταία 40ετία.

 

  1. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως νομισματική αρχή

 

Β.        Το τραπεζικό δίκαιο μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση

  1. Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους κρατών μελών και οι επιπτώσεις στο τραπεζικό δίκαιο – Ρυθμιστικές εξελίξεις στην ΕΕ και στην Ελλάδα
    • Η αφερεγγυότητα των τραπεζών, οι κίνδυνοι και η αντιμετώπισή τους
    • Η χρηματοδότηση / ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: Bail in – bail out – η προβληματική της κρατικής ενίσχυσης
    • Οι τραπεζικές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
    • Η BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive / Οδηγία για την ανάκαμψη και εξυγίανση των τραπεζών)

 

  1. Η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ελλάδα
    • H αντίδραση του έλληνα νομοθέτη: ο ν. 4021/2011
    • Η ειδική εκκαθάριση ελληνικών τραπεζών
    • Η εξυγίανση των συστημικών τραπεζών και η ανακεφαλαιοποίησή τους μέσω του ΤΧΣ
    • Ο ν. 4335/2015 – Οι κανόνες εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Τo PSI (Η ανταλλαγή ομολόγων ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο αναδιάταξης του δημοσίου χρέους)

 

  1. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση
    • Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική ως εποπτική αρχή
    • Οι μηχανισμοί του θεσμικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης

 

ΙΙ. Το σύγχρονο ελληνικό τραπεζικό δίκαιο

 

  1. Η εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
    • Η Τράπεζα της Ελλάδος
    • Τα τραπεζικά νομοθετήματα

 

  1. Τα πιστωτικά ιδρύματα ως υποκείμενα των τραπεζικών συναλλαγών

 

  1. Οι κανόνες εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Το νομοθετικό πλαίσιο και η διαμόρφωσή του
    • Συνεχείς υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Η μικρο-προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και η σημασία των κανόνων μακρο-προληπτικής ρύθμισης

 

  1. Η προβληματική αντιμετώπισης των “κόκκινων” δανείων
    • Ο ν. 4354/2015 για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
    • Οι τιτλοποιήσεις απαιτήσεων – ο ν. 3156/2003 και ο Κανονισμός 2017/2402/ΕΕ
    • Ο ν.  4649/2019  για  το  πρόγραμμα  παροχής  εγγύησης  σε  τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων
  1. Τα χρηματοδοτικά ιδρύματα και η εποπτεία τους
    • Οι εταιρίες leasing
    • Οι εταιρίες factoring
    • Οι εταιρίες παροχής πιστώσεων
    • Τα ιδρύματα πληρωμών
    • Τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος
    • Τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος
    • Οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις
  1. Εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης και εποπτικοί κανόνες

 

  1. Τα συστήματα εγγύησης καταθετών: Το ΤΕΚΕ

ΙΙΙ.    Ιδιωτικό τραπεζικό δίκαιο

  1. Η σχέση του δημοσίου/εποπτικού δικαίου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (τραπεζικού δικαίου, δικαίου της κεφαλαιαγοράς και ασφαλιστικού δικαίου) με το ιδιωτικό δίκαιο.
    • Πηγές δικαίου των τραπεζικών συναλλαγών
    • Εποπτική νομοθεσία και τραπεζικές συναλλαγές
    • Οι Κώδικες Δεοντολογίας
    • Οι Διεθνείς Ομοιόμορφοι Κανόνες
  1. Οι τραπεζικές εργασίες – συναλλαγές

 

    • Η αποδοχή καταθέσεων
    • Νομικός χαρακτηρισμός της κατάθεσης
    • Είδη τραπεζικών καταθέσεων
    • Καταθέσεις ταμιευτηρίου
    • Καταθέσεις όψεως
    • Τρεχούμενος λογαριασμός καταθέσεων
    • Προθεσμιακές καταθέσεις
    • Η σύμβαση τραπεζικής κατάθεσης και οι τραπεζικοί λογαριασμοί
    • Το νόμισμα της κατάθεσης
    • Η κατάρτιση της σύμβασης κατάθεσης
    • Η λειτουργία της σύμβασης κατάθεσης
    • Λήξη της σύμβασης κατάθεσης
    • Ο κοινός λογαριασμός
    • Κατάσχεση και δέσμευση των τραπεζικών καταθέσεων
    • Το απόρρητο των τραπεζικών καταθέσεων
    • Οι πιστωτικές συμβάσεις
    • Το τραπεζικό δάνειο
    • Η παροχή πιστώσεων μέσω αλληλόχρεου λογαριασμού
    • Δανειοδότηση επιχειρήσεων μέσω ομολογιακών δανείων
    • Τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης
    • Τα δάνεια εξυγίανσης
    • Τα δάνεια σε ξένο νόμισμα
    • Καταναλωτική πίστη
    • Στεγαστική πίστη
    • Εξασφάλιση πιστώσεων
    • Οι συμβάσεις χρηματοοικονομικής εξασφάλισης
    • Εγγυήσεις και αναλήψεις υποχρεώσεων
    • Η Τιτλοποίηση απαιτήσεων
    • Η Μεταβίβαση δανείων – Μη εξυπηρετούμενα δάνεια
    • Άλλες μορφές χρηματοδοτικών συναλλαγών
    • Η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (σύμβαση leasing)
    • H σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring)
    • Η αγορά επιχειρηματικών απαιτήσεων (forfaiting)
    • Η διενέργεια πληρωμών και μεταφορά κεφαλαίων
    • Τα μέσα πληρωμής

 

  1. Η σχέση τράπεζας και πελάτη
    • Ο συμβατικός χαρακτήρας της τραπεζικής συναλλαγής
    • Υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων έναντι του πελάτη
    • Η ευθύνη των τραπεζών έναντι των συναλλασσομένων με αυτές
    • Η νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή κατά την άσκηση τραπεζικών εργασιών

 

  1. Τραπεζικά επιτόκια και ανατοκισμός

 

  1. Η αδικοπρακτική ευθύνη των πιστωτικών ιδρυμάτων
    • Συρροή ενδοσυμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης
    • Θεμελίωση του παρανόμου στην παράβαση διατάξεων νόμου
    • Παραβάσεις υποχρεώσεων πρόνοιας και ασφάλειας στις συναλλαγές

 

Προτεινόμενα συγγράμματα:

Νικόλαος Ρόκας / Χρήστος Γκόρτσος / Αλεξάνδρα Μικρουλέα / Χριστίνα Λιβαδά: Στοιχεία Τραπεζικού Δικαίου: Δημόσιο και Ιδιωτικό Τραπεζικό Δίκαιο (3η έκδοση, 2016)

Γ. Δ. Καλλιμόπουλος, Κ.Γ. Καραγιάννης, Ζ.Ν. Τσολακίδης: Δίκαιο Τραπεζικών Συναλλαγών, Τόμος Ι: Γενικό Μέρος – Παθητικές Τραπεζικές Εργασίες, 2019