Τραπεζικό Δίκαιο (Master in Banking and Finance Law)
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΣΧΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ
ΠΜΣ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΓΟΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2020 – 2021
Α΄ ΕΞΑΜΗΝΟ
Διδάσκων: Δημήτρης Γ. Τσιμπανούλης,
Διδάκτωρ Νομικής Παν/μίου Φραγκφούρτης
Στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση και ανάλυση του τραπεζικού δικαίου, δημόσιου και ιδιωτικού. Το μάθημα θα καλύψει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
Ι. Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο: Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος
Α. Διαμόρφωση του σύγχρονου τραπεζικού δικαίου ως την περίοδο της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης
- Το δικαιοπολιτικό αίτημα εποπτείας του τραπεζικού συστήματος
- Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο ρόλος των τραπεζών
- Μορφές ρυθμιστικής παρέμβασης μέσω του τραπεζικού δικαίου
- Οι τραπεζικές δραστηριότητες
- Η χρηματοδότηση των τραπεζών
- Η διατραπεζική χρηματοδότηση
- Το νομισματικό δίκαιο και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – Νομισματική πολιτική και Ευρωσύστημα – Έννοια του χρήματος
- Τα συστήματα πληρωμών
- Τα συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού πληρωμών και συναλλαγών
- Το ευρωπαϊκό τραπεζικό δίκαιο
- Η εξέλιξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού δικαίου
- Το ευρωπαϊκό διαβατήριο και οι κανόνες λειτουργίας του
- Ελάχιστη εναρμόνιση και αρχή home country control
- Αδειοδότηση και εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Η εμβάθυνση του ενιαίου χρηματοπιστωτικού χώρου
- Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα
- Διαμόρφωση του ελληνικού τραπεζικού δικαίου από το δίκαιο του παρεμβατισμού στο σύγχρονο τραπεζικό δίκαιο
- Ιστορική Αναδρομή – Η επίδραση του παράγωγου ενωσιακού δικαίου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση του ελληνικού τραπεζικού δικαίου την τελευταία 40ετία.
- Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως νομισματική αρχή
Β. Το τραπεζικό δίκαιο μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση
- Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους κρατών μελών και οι επιπτώσεις στο τραπεζικό δίκαιο – Ρυθμιστικές εξελίξεις στην ΕΕ και στην Ελλάδα
- Η αφερεγγυότητα των τραπεζών, οι κίνδυνοι και η αντιμετώπισή τους
- Η χρηματοδότηση / ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: Bail in – bail out – η προβληματική της κρατικής ενίσχυσης
- Οι τραπεζικές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
- Η BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive / Οδηγία για την ανάκαμψη και εξυγίανση των τραπεζών)
- Η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ελλάδα
- H αντίδραση του έλληνα νομοθέτη: ο ν. 4021/2011
- Η ειδική εκκαθάριση ελληνικών τραπεζών
- Η εξυγίανση των συστημικών τραπεζών και η ανακεφαλαιοποίησή τους μέσω του ΤΧΣ
- Ο ν. 4335/2015 – Οι κανόνες εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Τo PSI (Η ανταλλαγή ομολόγων ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο αναδιάταξης του δημοσίου χρέους)
- Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση
- Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική ως εποπτική αρχή
- Οι μηχανισμοί του θεσμικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης
ΙΙ. Το σύγχρονο ελληνικό τραπεζικό δίκαιο
- Η εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
- Η Τράπεζα της Ελλάδος
- Τα τραπεζικά νομοθετήματα
- Τα πιστωτικά ιδρύματα ως υποκείμενα των τραπεζικών συναλλαγών
- Οι κανόνες εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Το νομοθετικό πλαίσιο και η διαμόρφωσή του
- Συνεχείς υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Η μικρο-προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και η σημασία των κανόνων μακρο-προληπτικής ρύθμισης
- Η προβληματική αντιμετώπισης των “κόκκινων” δανείων
- Ο ν. 4354/2015 για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
- Οι τιτλοποιήσεις απαιτήσεων – ο ν. 3156/2003 και ο Κανονισμός 2017/2402/ΕΕ
- Ο ν. 4649/2019 για το πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων
- Τα χρηματοδοτικά ιδρύματα και η εποπτεία τους
- Οι εταιρίες leasing
- Οι εταιρίες factoring
- Οι εταιρίες παροχής πιστώσεων
- Τα ιδρύματα πληρωμών
- Τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος
- Τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος
- Οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις
- Εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης και εποπτικοί κανόνες
- Τα συστήματα εγγύησης καταθετών: Το ΤΕΚΕ
ΙΙΙ. Ιδιωτικό τραπεζικό δίκαιο
- Η σχέση του δημοσίου/εποπτικού δικαίου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (τραπεζικού δικαίου, δικαίου της κεφαλαιαγοράς και ασφαλιστικού δικαίου) με το ιδιωτικό δίκαιο.
- Πηγές δικαίου των τραπεζικών συναλλαγών
- Εποπτική νομοθεσία και τραπεζικές συναλλαγές
- Οι Κώδικες Δεοντολογίας
- Οι Διεθνείς Ομοιόμορφοι Κανόνες
- Οι τραπεζικές εργασίες – συναλλαγές
-
- Η αποδοχή καταθέσεων
- Νομικός χαρακτηρισμός της κατάθεσης
- Είδη τραπεζικών καταθέσεων
- Καταθέσεις ταμιευτηρίου
- Καταθέσεις όψεως
- Τρεχούμενος λογαριασμός καταθέσεων
- Προθεσμιακές καταθέσεις
- Η σύμβαση τραπεζικής κατάθεσης και οι τραπεζικοί λογαριασμοί
- Το νόμισμα της κατάθεσης
- Η κατάρτιση της σύμβασης κατάθεσης
- Η λειτουργία της σύμβασης κατάθεσης
- Λήξη της σύμβασης κατάθεσης
- Ο κοινός λογαριασμός
- Κατάσχεση και δέσμευση των τραπεζικών καταθέσεων
- Το απόρρητο των τραπεζικών καταθέσεων
- Οι πιστωτικές συμβάσεις
- Το τραπεζικό δάνειο
- Η παροχή πιστώσεων μέσω αλληλόχρεου λογαριασμού
- Δανειοδότηση επιχειρήσεων μέσω ομολογιακών δανείων
- Τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης
- Τα δάνεια εξυγίανσης
- Τα δάνεια σε ξένο νόμισμα
- Καταναλωτική πίστη
- Στεγαστική πίστη
- Εξασφάλιση πιστώσεων
- Οι συμβάσεις χρηματοοικονομικής εξασφάλισης
- Εγγυήσεις και αναλήψεις υποχρεώσεων
- Η Τιτλοποίηση απαιτήσεων
- Η Μεταβίβαση δανείων – Μη εξυπηρετούμενα δάνεια
- Άλλες μορφές χρηματοδοτικών συναλλαγών
- Η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (σύμβαση leasing)
- H σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring)
- Η αγορά επιχειρηματικών απαιτήσεων (forfaiting)
- Η διενέργεια πληρωμών και μεταφορά κεφαλαίων
- Τα μέσα πληρωμής
- Η σχέση τράπεζας και πελάτη
- Ο συμβατικός χαρακτήρας της τραπεζικής συναλλαγής
- Υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων έναντι του πελάτη
- Η ευθύνη των τραπεζών έναντι των συναλλασσομένων με αυτές
- Η νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή κατά την άσκηση τραπεζικών εργασιών
- Τραπεζικά επιτόκια και ανατοκισμός
- Η αδικοπρακτική ευθύνη των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Συρροή ενδοσυμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης
- Θεμελίωση του παρανόμου στην παράβαση διατάξεων νόμου
- Παραβάσεις υποχρεώσεων πρόνοιας και ασφάλειας στις συναλλαγές
Προτεινόμενα συγγράμματα:
Νικόλαος Ρόκας / Χρήστος Γκόρτσος / Αλεξάνδρα Μικρουλέα / Χριστίνα Λιβαδά: Στοιχεία Τραπεζικού Δικαίου: Δημόσιο και Ιδιωτικό Τραπεζικό Δίκαιο (3η έκδοση, 2016)
Γ. Δ. Καλλιμόπουλος, Κ.Γ. Καραγιάννης, Ζ.Ν. Τσολακίδης: Δίκαιο Τραπεζικών Συναλλαγών, Τόμος Ι: Γενικό Μέρος – Παθητικές Τραπεζικές Εργασίες, 2019